به گزارش خبرگزاری ریتم؛ فرهنگ کیپاپ یکی از موضوعات مورد توجه در جهان است که در سالهای اخیر مورد بررسیهای انتقادی در فضای علمی-پژوهشی و فرهنگی قرار گرفته است.
آنچه در ادامه میخوانید یکی از پژوهشهایی است که بتازگی در اینباره به رشته تحریر درآمده است:
خلاصه مدیریتی
موسیقی کرهای یا کیپاپ (K-pop) در دهههای اخیر به یکی از پدیدههای فرهنگی مهم جهان تبدیل شده است. این ژانر که ریشه در کره جنوبی دارد، با ترکیب سبکهای متنوع و ارائه تصویری نوآورانه از موسیقی پاپ، نه تنها در آسیا بلکه در سراسر جهان طرفداران بیشماری یافته است.
تا پایان سال 2023، تعداد هواداران موج کرهای (هالیو) در جهان به بیش از 225 میلیون نفر رسید که 68٪ آنها هوادار کیپاپ هستند. برآوردها نشان میدهد در سال 2024، بیش از 150 میلیون نفر در سراسر جهان خود را هوادار کیپاپ میدانند که معادل حدود 2٪ جمعیت جهان است. آسیا و اقیانوسیه 66٪ از هواداران را در خود جای دادهاند. چین (100.8 میلیون)، مکزیک (27.8 میلیون)، تایلند (19.5 میلیون)، آمریکا (16.7 میلیون) و ویتنام (12.1 میلیون) بیشترین تعداد هوادار را دارند.
ژاپن با 9.7 میلیارد استریم، بزرگترین مصرفکننده محتوای کیپاپ است و پس از آن آمریکا (9.2 میلیارد)، اندونزی (7.4 میلیارد)، کره جنوبی (7.3 میلیارد) و هند (6.2 میلیارد) قرار دارند. مجموع استریمهای جهانی کیپاپ در سال 2023 به 90.4 میلیارد رسید که نسبت به سال قبل 42٪ رشد داشته است. آهنگ “Cupid” از گروه FIFTY FIFTY در سال 2023 بیش از 1.2 میلیارد استریم جهانی داشت و در TikTok وایرال شد. درآمد خارجی کیپاپ در سال 2023 به 1.24 تریلیون وون (حدود 893 میلیون دلار) رسید که برای اولین بار از مرز یک تریلیون وون عبور کرد و نسبت به سال قبل 34.3٪ رشد داشت. 31.4٪ از این درآمد مربوط به فروش فیزیکی آلبوم، 21٪ از استریم و 47.5٪ از اجراهای زنده بوده است. بخش عمده هواداران کیپاپ نوجوانان و جوانان هستند، اما جمعیت هواداران مسنتر نیز در حال افزایش است. اکثریت هواداران زن هستند، اما مردان نیز سهم قابل توجهی دارند. در ژاپن، 39٪ دختران نسل Z به موسیقی کرهای گوش میدهند.
در این گزارش، به تاریخچه، ویژگیها، مسیر جهانی شدن، تأثیرات و جایگاه کیپاپ در ایران پرداخته میشود.
تاریخچه و ریشههای موسیقی کرهای
موسیقی کرهای سابقهای طولانی دارد و شامل موسیقی سنتی، درباری، فولک و مذهبی است که در فرهنگ کره ریشهدار بودهاند. با این حال، شکل مدرن و جهانیشده کیپاپ از اوایل دهه 1990 آغاز شد؛ زمانی که گروه «سو تهجی اند بویز» (Seo Taiji and Boys) با ترکیب سبکهایی چون هیپهاپ، راک و تکنو، موج جدیدی در موسیقی کره ایجاد کردند. این گروه با نوآوریهای خود، زمینه را برای ظهور نسل جدیدی از هنرمندان و گروههای پاپ کرهای فراهم کرد. در ادامه، شرکتهایی مانند SM، JYP و YG نقش مهمی در تربیت و معرفی آیدلها (Idols) ایفا کردند.
ویژگیهای متمایز کیپاپ
کیپاپ به دلیل ترکیب ژانرهای مختلف موسیقی مانند پاپ، هیپهاپ، آراندبی، راک، الکترونیک و حتی عناصر موسیقی سنتی کرهای، تنوع بالایی دارد. از ویژگیهای بارز این سبک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
مسیر جهانی شدن کیپاپ
گسترش کیپاپ در جهان با ظهور شبکههای اجتماعی، یوتیوب و پلتفرمهای پخش آنلاین سرعت گرفت. موفقیت جهانی آهنگ «Gangnam Style» از سای (PSY) نقطه عطفی در شناخته شدن کیپاپ در سطح بینالمللی بود. دولت کره جنوبی نیز با حمایت از صادرات فرهنگی، نقش مهمی در ترویج این موج فرهنگی ایفا کرد. امروزه گروههایی مانند BTS و BLACKPINK در چارتهای جهانی حضور دارند و میلیونها هوادار در سراسر جهان دارند.
ظهور کیپاپ در دهه 1990 نتیجه ترکیب چندین عامل کلیدی بود:
-
آزادی هنری پس از دموکراتیزاسیون کره جنوبی
-
تأثیرپذیری از ژانرهای جهانی و نوآوریهای «سو تهجی اند بویز»
-
پیدایش شرکتهای سرگرمی بزرگ (SM، YG، JYP) و ساختار آموزشی آیدلها
-
تمرکز بر عناصر بصری و اجراهای گروهی
-
گسترش رسانههای دیجیتال و اینترنت
محبوبیت و تأثیر کیپاپ در جهان
موج کرهای یا هالیو (Hallyu) نه تنها موسیقی، بلکه سایر جنبههای فرهنگ کره مانند سریالها، مد و آرایش را نیز به جهان معرفی کرده است. فندومهای جهانی با فعالیت در شبکههای اجتماعی، نقشی کلیدی در موفقیت هنرمندان کرهای دارند و کیپاپ بر سبک زندگی، مد و حتی زبان نسل جوان تأثیر گذاشته است.
شبکههای اجتماعی و کیپاپ
شبکههای اجتماعی با ایجاد اجتماعات هواداری بینالمللی، دسترسی مستقیم به هنرمندان، انتشار سریع محتوا و امکان شکلگیری گروههای کوچک، کیپاپ را از پدیدهای محلی به فرهنگی جهانی تبدیل کردند.
تفاوت کیپاپ با پاپ غربی
چندژانری بودن، تاکید بر اجراهای گروهی و رقص، جلوههای بصری پررنگ، فرهنگ آیدل و ارتباط نزدیک با هواداران، ساختار صنعتی آموزش، و ترکیب زبانها از تفاوتهای اصلی با پاپ غربی است.
کیپاپ؛ سفیر فرهنگ کرهای
ترکیب سنت و مدرنیته، فرهنگ آیدل و آرمانگرایی، تاکید بر جمعگرایی، مد و سبک زندگی و پیامهای امیدبخش، کیپاپ را به حامل هویت فرهنگی کره جنوبی بدل کرده است.
آیدلها و فرهنگ کره
آیدلها بهعنوان الگوهای فرهنگی، سفیران بینالمللی و عاملان تغییرات اجتماعی و اقتصادی، نقش مهمی در قدرت نرم کره جنوبی ایفا میکنند و با حمایت ساختاری دولت و صنعت سرگرمی، تصویر جهانی این کشور را ارتقا دادهاند.
نفوذ و وضعیت کیپاپ در ایران
ورود کیپاپ به ایران از مسیر سریالهای کرهای تلویزیون در دهه ۱۳۸۰ آغاز شد و با رشد اینترنت و شبکههای اجتماعی گسترش یافت. این موج امروز بر سلیقه موسیقایی، سبک پوشش و هویت بخشی از نوجوانان ایرانی اثر گذاشته است و فندومهای فعالی در شبکههای اجتماعی شکل گرفتهاند.
چالشها و انتقادات
فشارهای شدید کاری و روانی، قراردادهای سختگیرانه، حواشی اخلاقی، الگو شدن برای نوجوانان و انتقادات فرهنگی و جنسیتی از محورهای نقد صنعت کیپاپ است. آمارهای تلخ از افسردگی و موارد خودکشی برخی هنرمندان، زنگ خطرهای جدی را برای این صنعت به صدا درآورده است.
محتواهای عمده و انتقادات متن ترانهها
مضامین عشق، امید، هویت و شادی در کنار انتقاداتی چون سطحیبودن برخی اشعار، نمادپردازیهای بحثبرانگیز و تأثیرگذاری بر هنجارهای فرهنگی، مجموعه تصویری چندوجهی از کیپاپ ارائه میکند.
نتیجهگیری
کیپاپ پدیدهای جهانی است که مرز موسیقی و فرهنگ را جابهجا کرده و در ایران نیز با وجود محدودیتها، جایگاهی ویژه دارد. آینده این ژانر به نوآوری، انطباق فرهنگی و مدیریت چالشهای داخلی صنعت وابسته است.
