به گزارش خبرگزاری ریتم؛ در سال‌هایی که شمار انگشت‌شماری از هنرمندان ایرانی توانسته‌اند به مهم‌ترین رویداد موسیقی جهان، جایزه «گِرَمی» راه پیدا کنند، امسال نام مهران متین، آهنگساز ایرانی، در فهرست نامزدهای بخش «بهترین موسیقی در سبک آفریقایی» برای قطعه «امید و محبت» دیده می‌شود؛ اثری که با همکاری اِدی کنزو، هنرمند اوگاندایی‌تبار، تولید شده است.
پیش از او، شروین حاجی‌پور در سال ۲۰۲۳ با ترانه «برای…» جایزه «بهترین آهنگ برای تغییر اجتماعی» را دریافت کرد و کیهان کلهر نیز به‌عنوان عضو گروه «سیلک رود اَنسِمبل» در سال ۲۰۱۷ برنده گرمی شد. افزون بر این، چند هنرمند ایرانی‌تبار دیگر همچون ایلیا سلمان‌زاده طی سال‌های اخیر در فهرست نامزدهای گرمی قرار گرفته‌اند.
حضور مهران متین در میان نامزدهای گرمی ۲۰۲۶ نه‌تنها موفقیتی فردی، بلکه نشانه‌ای از گسترش حضور موسیقیدانان ایرانی در صحنه‌های بین‌المللی است؛ موضوعی که بهانه گفت‌وگویی با او شد.
ایده و روند ساخت «امید و محبت»
ایده خلق قطعه «امید و محبت» از کجا شکل گرفت و روند ساخت آن چگونه پیش رفت؟
ماجرا از آن‌جا آغاز شد که این ایده مدتی در ذهنم وجود داشت. قصد داشتم قطعه‌ای بسازم که حامل پیامی مثبت باشد؛ حسی از امید و محبت. برای صفحه این اثر نیز در پی آن بودیم که فضایی روشن، انسانی و الهام‌بخش خلق کنیم.
همکاری با ادی کنزو نیز به‌واسطه یکی از لیبل‌هایی که با آن‌ها همکاری دارم شکل گرفت. من طی سال‌های اخیر با چند کمپانی مطرح بین‌المللی در آمریکا، لهستان، فرانسه و بلژیک همکاری داشته‌ام. از طریق یکی از همین لیبل‌ها با ادی آشنا شدم و ارتباط برقرار کردیم. ادی از چهره‌های شاخص موسیقی آفریقاست و من از پیش آثارش را دنبال می‌کردم و می‌پسندیدم.
من همواره تلاش کرده‌ام در آثارم ترکیب موسیقی ایرانی با فضاهای غربی یا بین‌المللی را حفظ کنم؛ در آلبوم پیشینم هم سازبندی ایرانی را نگه داشتم و با ساختارهای مدرن تلفیق کردم تا صدای غنی ایران به گوش جهان برسد.
ادی با این ایده همراه شد و همکاری جدی آغاز شد. هدف ما ساخت قطعه‌ای با پیامی انسانی برای کودکان آفریقا و کودکان کار در ایران بود؛ از همین رو نام اثر را «امید و محبت» گذاشتیم تا حس مشترک مهربانی در هر دو فرهنگ بازتاب یابد.
بازخوردها بسیار مثبت بود و اینکه اثر در فهرست نامزدهای گرمی قرار گرفته برای من رخدادی ویژه است. خودم همیشه با شوخی می‌گویم «این کار، کار خدا بود!» چرا که رقبا همگی چهره‌های برجسته موسیقی آفریقا و جهان هستند؛ از جمله داویدو و دیگر هنرمندان بین‌المللی با کنسرت‌های ده‌ها هزارنفری. بنابراین برای ما که از ایران آمده‌ایم، همین نامزدی نیز افتخاری بزرگ است.
چرا داوران به این اثر توجه کردند؟
به نظر شما چه ویژگی‌هایی در این اثر باعث توجه داوران شد؟
به باور من، یکی از دلایل توجه داوران پیام انسانی و مثبت اثر بود. هم من و هم ادی سال‌ها تجربه داریم و این تجربه در کار بازتاب یافته است. ادی هنرمندی با صدایی پرقدرت است و همکاری با او برایم مغتنم بود. پیش‌تر با خوانندگان آفریقایی کار کرده بودم، اما این پروژه از نظر هنری و فنی یکی از دشوارترین و حرفه‌ای‌ترین همکاری‌هایم بود؛ چه در اجرا و چه در میکس و مسترینگ.
در این مراحل از افراد حرفه‌ای استفاده کردیم و کوشیدیم همه‌چیز در سطح استانداردهای جهانی باشد؛ از میکس و طراحی صدا تا کاور آرت، تبلیغات و پروموشن. حتی ویدیوی معرفی و انتشار آهنگ در اسپاتیفای و یوتیوب موزیک با برنامه‌ریزی دقیق انجام شد.
به‌گمانم داوران علاوه بر پیام اثر، به جنبه‌های فنی و مهندسی صدا نیز توجه کردند؛ چون در مرحله میکس و سازبندی، جزئیات با دقت فراوان طراحی شده بود. البته رقبای ما از نظر امکانات و تجهیزات در سطح بسیار بالاتری هستند؛ استودیوهایی مانند اَبی‌رود در لندن یا برخی مراکز در آفریقا با بودجه‌هایی کار می‌کنند که در ایران چنین امکانی نیست. با این حال، با امکانات محدود اثری تولید کردیم که از نظر کیفیت با آثار جهانی قابل مقایسه است و همین برایم بسیار ارزشمند است.
اثر این نامزدی در مسیر حرفه‌ای
این موفقیت را در مسیر کاری‌تان چگونه تعریف می‌کنید؟ نامزدی گرمی چه تأثیری دارد؟
واقعاً این نامزدی یک مرحله بسیار مهم و تأثیرگذار است و اطمینان دارم در آینده نقش چشمگیری خواهد داشت؛ زیرا دیده شدن در سطحی چون گرمی، درها و فرصت‌های تازه‌ای می‌گشاید. فرآیند بررسی در گرمی دقیق و فنی است و حضور هنرمندی از منطقه ما در چنین سطحی خود رخدادی قابل توجه به شمار می‌رود.
این نامزدی باعث می‌شود هنرمندان ایرانی داخل و خارج از کشور بیشتر با آثار ما آشنا شوند و برای تازه‌واردان به رقابت‌های جهانی انگیزه‌ای بزرگ فراهم آید.
چرا موسیقی آفریقا؟
چه عاملی باعث شد وارد فضای موسیقی آفریقایی شوید؟
بارها این پرسش مطرح شده است. برای من موسیقی مرز ندارد؛ زبانی جهانی است. خود را هرگز به سبک یا جغرافیای خاص محدود نکرده‌ام. در آثارم نشانه‌هایی از موسیقی کلاسیک، قومی/جهانی و حتی آفریقایی یافت می‌شود و آنچه برایم مهم است احساس حاصل از موسیقی است.
سال‌ها به این صداها گوش می‌دادم و شیفته ریتم و انرژی‌شان بودم. برای ادی کنزو دمو فرستادم، ایده‌ها را به اشتراک گذاشتم و به نقطه مشترک رسیدیم. از نگاه من، موسیقی موجودی زنده است و نباید مرزبندی خشک داشت؛ همیشه به شاگردانم می‌گویم موسیقی را محدود نکنید.
تعادل میان موسیقی ایرانی و جهانی
چگونه ردّ موسیقی ایرانی را در آثار بین‌المللی حفظ می‌کنید؟
از سن پایین موسیقی را آغاز کردم و مسیرم از ابتدا بین‌المللی بود. بعدها با دستگاه‌ها و گوشه‌های ایرانی آشناتر شدم و این شناخت در من نهادینه شد. هرچند موسیقی غربی خوانده‌ام، موسیقی ایرانی همیشه کنارم بوده است. برخی آثارم از نظر ساختار و هارمونی کاملاً غربی‌اند اما المان‌های ایرانی در آن‌ها حضور دارد.
در سال‌های اخیر به‌ویژه صدای نی برایم الهام‌بخش بوده و کوشیده‌ام آن را با هارمونی غربی ترکیب کنم؛ ترکیبی که رنگی فرازمینی می‌آفریند. ایران از نظر تنوع سازها و رنگ‌های صوتی بی‌نظیر است و تلفیق این رنگ‌ها با ساختارهای مدرن، تجربه‌ای زیبا و الهام‌بخش است.
به‌درستی می‌پندارم موسیقی ایران در هر شاخه‌ای پتانسیل جهانی شدن دارد؛ به‌ویژه موسیقی دستگاهی. گرچه کم‌کاری‌هایی بوده، اما هنرمندانی چون استاد شجریان و آقای کلهر مسیر را هموار کرده‌اند. بسیاری از دوستان خارجی‌ام موسیقی اصیل ایرانی را بیش از آثار مدرن من دوست دارند؛ نشانه‌ای از علاقه جهان به اصالت رنگ صوتی ایرانی.
کنار رشد پاپ و تلفیقی، لازم است بخش سنتی و اصیل هم بیشتر دیده شود. در سال‌های اخیر، به‌جز چند مورد، هنرمندان ایرانی کمتر در سطح جهانی مطرح یا نامزد جوایز بین‌المللی شده‌اند؛ باید تمرکز بیشتری بر موسیقی جدی‌تر و اصیل‌تر داشت.
تجربه همکاری‌های بین‌المللی
فعالیت بین‌المللی چه اثری بر روند آهنگسازی شما داشته است؟
از حدود ۲۰۱۳ نخستین آثار الکترونیک خود را منتشر کردم؛ زمانی‌که این ژانر در ایران چندان رایج نبود. برای یادگیری و گسترش تجربه‌ها، به همکاری با هنرمندان خارجی روی آوردم؛ همکاری‌هایی که برایم مانند دانشگاه واقعی بودند. از آن‌ها آموختم، دوستی‌ها فراتر از حرفه رفت و هنوز ردّ این تأثیر در موسیقی من هست.
برنامه‌های آینده
برنامه‌های آینده‌تان چیست؟
در این مدت فشار کاری بسیار بوده و قصد دارم کمی استراحت کنم تا با انرژی برگردم. پروژه‌هایی از گذشته باقی مانده که امیدوارم سال آینده منتشر شوند؛ برخی هم همکاری با دوستان در ایران است که روی جزئیاتشان کار می‌کنیم.
سخن پایانی
نکته‌ای برای افزودن دارید؟
به‌عنوان کسی که می‌کوشد موسیقی ایران را به دیگران نشان دهد، امیدوارم همگی به هنر توجه بیشتری کنیم. در ایران استعدادهای فوق‌العاده‌ای وجود دارد؛ اگر فرصت دیده‌شدن داشته باشند، در همه زمینه‌ها پیشرفت خواهیم کرد. همان‌طور که ملت‌ها با ورزش رشد می‌کنند، با فرهنگ و هنر نیز بالنده می‌شوند. اینکه یک هنرمند ایرانی به جایزه گرمی رسیده، اتفاقی مثبت و امیدبخش است و در معرفی فرهنگ و هنر ایران به جهان نقش مؤثری دارد.
