به گزارش خبرگزاری ریتم؛ «کشوتس» سازی خودصدا است که در مراسم مذهبی ارامنه به کار می‌رود؛ اگرچه ممکن است در نگاه نخست، تنها به‌عنوان وسیله‌ای تشریفاتی قلمداد شود، اما نحوه کاربرد، هدف و چگونگی استفاده‌اش، آن را در جایگاه یک ساز خودصدا قرار می‌دهد.
محمدرضا درویشی در جلد دوم کتاب «دایره‌المعارف سازهای ایران» در مورد ساز کشوتس می‌نویسد: کشوتس که در سیستم زبانی «هیوبشمان میه بنونسکی» به صورت KSOC و در سیستم زبانی IPA به صورت Khshoths نوشته می‌شود، وسیله‌ای است که در کلیساهای ارامنه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در سایر کلیساهای شرقی ارتدکس نیز از وسایلی شبیه به کشوتس استفاده می‌شود.
کشوتس در گروه خودصداهای کوبه‌ای قرار می‌گیرد که با ضربه‌ی غیرمستقیم به صدا در می‌آیند. اگرچه ممکن است این وسیله به‌عنوان یک ساز شناخته نشود، اما شیوه کاربرد، هدف و چگونگی استفاده، کشوتس را در جایگاه یک ساز خودصدا قرار می‌دهد.
ویژگی‌های ظاهری و ساختاری کشوتس
کشوتس یک صفحه‌ی گرد نازک از جنس نقره است که بر سر یک پایه به طول تقریبی یک و نیم متر نصب می‌شود. در اطراف این صفحه و در فواصل ثابت، بیست حلقه نصب شده‌اند که به هریک، زنگوله‌ی کروی کوچکی با قلاب آویزان است. در دو سوی صفحه، کتیبه‌های کوچکی نصب شده که روی آن‌ها نقش‌هایی مرتبط با مسیحیت حک شده است. در هر سوی این صفحه نیز نقش چهار صلیب دیده می‌شود. در نمونه مورد مطالعه که متعلق به کلیسای سرکیس مقدس در تهران است، یک دستمال در محل اتصال صفحه به پایه قرار دارد که احتمالاً به‌منظور محکم‌تر قرار گرفتن کشوتس در دست اجراکننده و راحتی در اجرا استفاده می‌شود.
شیوه اجرا و نحوه صداگیری کشوتس
نوازنده قسمت بالایی دسته‌ی کشوتس را می‌گیرد و آن را به چپ و راست می‌چرخاند و تکان می‌دهد. با این حرکت، زنگوله‌های آویزان دور صفحه به صفحه برخورد می‌کنند و صداهای ظریف و ملایمی ایجاد می‌شود. معمولاً توصیه می‌شود کشوتس به گونه‌ای نواخته شود که صداهای ایجادشده آرام‌بخش، ملایم و ظریف باشند و فضای معنوی مراسم را تقویت کنند.
موارد استفاده و کارکرد مذهبی کشوتس
کشوتس در مراسم «باداراک» کلیساهای ارامنه استفاده می‌شود. باداراک به معنای «قربانی برای خداوند» است و اجرای موسیقی و آواهای مذهبی در کلیسا نیز نوعی قربانی برای خداوند به شمار می‌آید. باداراک آیینی مذهبی است که به مناسبت‌های مختلفی از جمله سوگ برگزار می‌شود و نیایش‌ها بخش مهمی از این مراسم را تشکیل می‌دهند. آوازهای اجراشده در این آیین با توجه به محتوا و مناسبت هر مراسم تغییر می‌کند.
کشوتس بنابر قانون دینی مشخصی به کار نمی‌رود و تفسیرهای متعددی درباره علت استفاده از آن وجود دارد. برخی بر این باورند که صدای کشوتس به‌صورت نمادین تداعی‌کننده‌ی آوای فرشتگان است که در ملکوت به حمد و ستایش خداوند مشغول‌اند و به همین دلیل، همان‌طور که گفته شد، توصیه می‌شود صدایش آرام‌بخش و ملایم باشد. اگرچه باورهای خرافی در کلیساهای ارامنه چندان رایج نیست، اما ممکن است برخی تعبیرات مانند دور کردن شیاطین از فضای کلیسا و محراب با استفاده از صدای کشوتس نیز مطرح باشد.
در طول قرن‌ها از سازهای مختلفی در مراسم مذهبی کلیساهای ارامنه استفاده شده است، اما کشوتس تنها به مراسم باداراک اختصاص دارد. این خودصدا که سابقه استفاده از آن بسیار طولانی نیست و به حدود شصت یا هفتاد سال پیش بازمی‌گردد، از وسایل اصلی مراسم باداراک محسوب نمی‌شود، اما مورد احترام است و هرگز در خارج از کلیسا از آن استفاده نمی‌کنند.
مراسم باداراک را کشیش ارشد یا اسقف که نماینده‌ی حضرت عیسی(ع) محسوب می‌شود هدایت می‌کند. کشوتس را اشخاصی می‌نوازند که «سارکاواک» یا «دبیر» نامیده می‌شوند. اصولاً همه کسانی که به کلیسا وارد می‌شوند یا آواز می‌خوانند، دبیر محسوب می‌شوند، زیرا حضار مراسم نیز آوازهای جمعی را همراهی می‌کنند. تک‌خوانی آوازها به عهده‌ی سارکاواک است که کشوتس را به دست دارد و به صدا درمی‌آورد. سارکاواک کشیش نیست و در سلسله‌مراتب کلیسا پایین‌ترین رده‌ی دینی را دارد، اما نقش او در اجرای آواها و همراهی کشوتس در فضای صوتی کلیسا بسیار مهم است.
